شميرانات يكی از شهرستان های استان تهران است که در ناحیه شمال استان
قرار گرفته و پیچیدگی عجیبی با شهرستان تهران دارد. شميرانات به واسطه ی
نزديکی به تهران و داشتن آب و هوای شادی بخش و دل پذير و معتدل كوهستانی
(ييلاقی) در تابستان ها پذيرای تعداد زيادی از پايتخت نشينان بوده و دارای
مکان های ديدنی و آثار تاريخی قابل توجهی است. پيست های اسکی، کوه های
توچال، دره های توچال،، آبشارهای کوچک و بزرگ، رودخانه های پرآب و خروشان
در دامنه کوه های سر به فلک کشيده و درياچه های زيبايی چون درياچه سد لتيان
بخشی از جاذبه های طبيعی منطقه است که در کنار آثار متعدد تاريخی و موزه
های متعدد پذيرای گردشگران زيادی است.
با توجه به اینکه از گذشته های دور از مناطق خوش آب و هوا و ییلاقی
اطراف تهران به شمار می آمده همواره مورد توجه امرا و سلاطین وقت بوده است.
در دوره قاجاریه که شهر تهران به پایتختی انتخاب شد، منطقه ی شمیران به
ییلاق و استراحت گاه شاهان قاجار و ثروتمندان شهر تبدیل شد و هر یک قصری در
این منطقه برای خود ساخته و باغی آباد کردند. این منطقه در دوره ی پهلوی
نیز بسیار مورد توجه حاکمان وقت بود و به همین سبب در این شهرستان کاخ ها و
باغ های بسیار زیبایی وجود دارند که امروزه برخی از آن ها به عنوان موزه
مورد بازدید عامه ی مردم قرار می گیرند. مکان های متعدد تاريخی چون: کاخ
های سلطنتی، گورستان های قديمی، امام زاده های مقدس و موزه های تاريخی در
کنار طبيعت زيبا و فرح بخش منطقه، بازدید کنندگان از این ناحیه را به وجد
می آورند.
این شهرستان با حدود 1111 کیلومتر مربع مربع در بین سیزده شهرستان
استان تهران جایگاه هشتم را داراست.این مساحت 5.9% از مساحت کل استان تهران
و حدود 06/0 درصد مساحت کل «ایران » است. از این مقدار، حدود 60 کیلومتر
مربع وسعت شهر «شمیران »؛ حدود 551 کیلومتر مربع وسعت بخش «لواسانات » و
حدود 500 کیلومتر مربع وسعت بخش «رودبار قصران » است.
موقعیت جغرافیایی شهرستان :
از نظر جغرافیای سیاسی شهرستان از سمت شرق با «دماوند« ، از جنوب با
«تهران« از غرب با بخش«کن» و شهرستان «کرج» هم مرز می باشد و از شمال با
شهرستانهای «نور» و «آمل» ( استان مازندران) مرز مشترک دارد. موقع ریاضی
چهار سوی این شهرستان عبارت است از:
1. شمالی ترین نقطه: 36 درجه و 5 دقیقه عرض شمالی،یال «پالون گردن».
2. جنوبی ترین نقطه: 35 درجه و 45 دقیقه عرض شمالی ،جنوب آبادی «جوزک».
3. غربی ترین نقطه: 51 درجه و 20 دقیقه طول شرقی ، قهوه خانه «آب زندگانی».
4. شرقی ترین نقطه: 51 درجه و 58 دقیقه طول شرقی، سرچشمه رودخانه «سیاه پلاس».
مرکز شهرستان عبارت است از: قله «مهرچال » ( شمال شرقی آبادی «امامه»)
که به تقریب در مرکز شهرستان واقع شده است و در 35 درجه و 55 دقیقه عرض
شمالی (از استوا) و 51 درجه و 40 دقیقه طول شرقی از (گرینویچ) قرار دارد.
شهرستان شمیران فعلی به دو بخش عمده تقسیم میشود:
1- مناطق
و نواحی که در لابلای دره ها ، کوهها و قلل البرز مرکزی و شمال و شمال
شرقی قله توچال و جنوبی ترین رشته کوه البرز مرکزی که از غرب به شرق
ارتفاعش کاسته شده و نواحی دشت را از مناطق کوهستانی جدا مینماید و در
متون تاریخی رودبار قصران داخل نامیده شده ، قرار گرفته است.
2- ناحیه
ای که در دامنه های جنوبی البرز مرکزی قرار دارد و امروزه متصل به شهر
تهران بوده و در متون تاریخی آن را رودبار قصران خارج می نامیدند.
آب و هوا:
این شهرستان بدلیل واقع شدن در منطقه کوهستانی شمال استان تهران و نیز
ارتفاعات البرز دارای آب و هوای نیمه مرطوب و مرطوب با زمستانهای طولانی و
سرد می باشد، بطوریکه متوسط درجه حرارت در سردترین ماه سال ، تا پائین تر
از منفی 15 درجه سانتی گراد می رسد. آب و هوای شهرستان «شمیرانات» به طور
کلی تحت تاثیر عوامل جغرافیایی به خصوص ناهمواریها است. توده های هوایی که
این منطقه را تحت تاثیر قرار می دهند در زمستانها غالبا «مدیترانه ای» از
غرب، «قطبی شمالی» از شمال، «قطبی بری» از شمال و شمال غرب و در تابستانها
«بری حاره ای» از کویر «ایران» یا بیابان «عربستان»، یا جریانات شمال غربی
از اروپای مرکزی است. این شهرستان دارای 6 اقلیم آب و هوایی متفاوت است:
اقلیم «نیمه خشک سرد» (کمتر از 1620 متر): مناطقی در جنوب شهر «شمیران»،
«محمودیه»، «فرمانیه»، «چیذر»، «ازگل»، «اراج»، «کامرانیه»، «دزاشیب»،
«اقدسیه» و... «مدیترانه ای سرد» (1621 تا 1790 متر): «تجریش»، «دار آباد»،
«جماران»، «سعد آباد»، «ولنجک»، «درکه»، «سوهانک»، شهر «لواسان»، «نارون»،
«سبو کوچک»، «سبو بزرگ»، «زربند»، «لشگرک» و.... «نیمه مرطوب سرد» (
ارتفاع 1791 تا 1945 متر ): «اوشان»، «فشم»، «افجه»، «انباج»، «چهار باغ»،
«نیکنام ده»، «حاجی آباد»، «پس قلعه» و...«فرا سرد کوهستانی و مرطوب» (1946
تا 2193): «میگون»، «امامه پایین»، «امامه بالا»، «آهار»، «لواسان بزرگ»،
«کند بالا» و...«فرا سرد کوهستانی بسیار مرطوب نوع الف» (2194 متر تا 2760
متر): «لالون»، «آبنیک»، «گرمابدر»، «جیرود»، «شمشک پایین»، «شمشک بالا »، «
در بندسر» ، « راحت آباد » و... «فراسرد کوهستانی بسیار مرطوب (2761 متر
به بالا) که سکونتگاه دائمی در این اقلیم وجود ندارد. شهرستان «شمیرانات»
سرزمینی است که در یک ناحیه به نسبت همگن جغرافیایی قرار گرفته است، 94
درصد آن کوهستان است و تحت تاثیر سیستم کوهزایی «البرز» طی دوره های مختلف
زمین شناسی تشکیل گردیده است. با توجه به مساحت این شهرستان، 2/1 میلیارد
متر مکعب متوسط سالیانه حجم آب های روان و آب دهی سدهای «لار» و «لتیان»،
این شهرستان را جزء محدود شهرستانهای پر آب کشور قرار داده است.
ارتفاع از سطح دریا در بالاترین نقطه «توچال» 3975 متر می‌باشد، متوسط
نزولات جوی 400 میلی‌متر در سال است که با توجه به طبیعت سرد و ارتفاعات
بلند و کوهستانی این منطقه، عمدتا به صورت برف می بارد.
ارتفاع برف در برخی از دره ها، شکاف کوهها و دامنه قلل بلند در فصل
زمستان به بیش از 20 متر رسیده و یخچالهایی را بوجود می آوردند که تا بارش
زمستان بعدی همچنان باقی می مانند. به همین دلیل، سرچشمه رودخانه های این
منطقه که از ذوب برف ها تغذیه می شوند، به دلیل ذوب تدریجی برف دارای رژیم
دائمی هستند.
قسمتهای شمالی شهرستان تحت تاثیر «اقلیم ناحیه خزری» و پوشش گیاهی آن و
قسمتهای جنوبی آن، همجوار تهران و تحت تاثیر «اقلیم نیمه خشک» و «پوشش
استپی» است. به دلیل ساختار کوهستانی این شهرستان، دره های فراوانی در سطح
منطقه وجود دارد که بعضی از آنها پهناور بوده و روستاها یا اماکن شهری
بزرگی مانند: « تجریش »، « قلهک »، « دار آباد » و.... در آنها واقع شده
است.
راهها:
شهرستان «شمیرانات» دارای 65 کیلومتر راه اصلی است. بخش «رودبار
قصران» نیز دارای 41 کیلومتر جاده است که 36 کیلومتر آن آسفالت و 5 کیلومتر
راه شوسه است. بخش «لواسانات» دارای 5/84 کیلومتری جاده است که از این
مجموع 62 کیلومتر آسفالت در و 5/22 کیلومتر راه شوسه می باشد.
فاصله مراکز مهم شهری در «شمیرانات» عبارتند از:
1) « تهران » - « شمیران »: از میانه « تهران » (میدان «فردوسی») تا میانه « شمیران » (میدان قدس «تجریش») 5/13 کیلومتر.
2) « شمیران » - « اوشان،فشم،میگون »: از میانه « شمیران » (میدان
قدس «تجریش») تا میانه « اوشان،فشم،میگون » («فشم»، مرکزبخش «رودبار
قصران») 35 کیلومتر.
3) «شمیران» - شهر «لواسان»: از میانه « شمیران » (میدان قدس
«تجریش») تا میانه شهر «لواسان» («گلندوک» مرکز بخش « لواسانات ») 5/24
کیلومتر.
4) « اوشان،فشم،میگون » - شهر «لواسان»: از میانه « اوشان،فشم،میگون
» («فشم»، مرکزبخش «رودبار قصران»)، تا میانه شهر «لواسان» («گلندوک» مرکز
بخش « لواسانات ») 22 کیلومتر.
مناطق چهارگانه محیط زیست شهرستان :
از آنجائیکه محیط زیست منطقه در کنار فعالیتهای فرهنگی – مذهبی –
اجتماعی جامعه انسانی و بومی هر منطقه شکل گرفته و مفهوم پیدا میکند لذا
ناگزیر به معرفی بخشی از موارد مذکور می باشیم:
استعدادهای بالقوه و جاذبه های طبیعی زیستمحیطی منطقه درحوزه شهرستان
شمیرانات موجب گردیده است تا از قدیم الأیام مورد توجه علاقمندان به طبیعت و
محققین و گردشگران و شکار دوستان و ورزشکاران به کوهنوردی و عکاسان
فیلمبرداران و اکولوژیستها باشد بطوریکه بخش وسیعی از منطقه موصوف از سال
1174 به صورت قرق سلطنتی حفاظت میشده است در سال 1358 و پس از پیروزی
انقلاب شکوهمند اسلامی شورای انقلاب اسلامی مسولیت قرق های سلطنتی را به
محیط زیست محول مینماید و در سال 1361 شورایعالی حفاظت محیط زیست منطقه
مذکور را به سه منطقه پارک ملی لار – منطقه حفاظت شده ورجین – بخشی از
منطقه حفاظت شده البرز مرکزی و مجموعه حفاظت شده جاجرود را بتفکیک بعننوان
مناطق چهارگانه محیط زیست مصوب مینماید لذا در حال حاضر بیش از 70 هزار
هکتار از عرصه های طبیعی در حوزه شهرستان شمیرانات تحت مدیریت محیط زیست
شهرستان زیر مجموعه اداره کل استان تهران قرار دارد که در فصلنامه های
گذشته بطور جداگانه معرفی شده اند از اینرو بطور اجمال بشرح ذیل نسبت به
معرفی مناطق موصوف اشاره خواهد شد .
1. پارک ملی لار به مساحت 28 هزار هکتار دارای مدیریت مستقل ( عرصه در حوزه شهرستان شمیرانات)
2. منطقه حفاظت شده ورجین به مساحت 27هزارهکتار تحت مدیریت اداره محیط زیست شمیرانات
3. منطقه حفاظت شده البرز مرکزی به مساحت 28856 هکتار تحت مدیریت اداره محیط زیست شمیرانات
4. بخشی از منطقه حفاظت شده جاجرود حدود 5000 هکتار دارای مدیریت مستقل ( عرصه در حوزه شهرستان شمیرانات )
برای نیل به اهداف سازمانی و پرهیز از مدیریت سلیقه ای و همسو با
سازمانهای بین المللی طرح جامع تجهیز و بهره وری معقول در این مناطق مطالعه
شده و طرح تفصیلی در دست اجرا می باشد که تا کنون بیش از 600 گونه گیاهی و
111 گونه پرنده و 33 گونه پستاندار -7 گونه آبزی و 28 گونه خزنده در این
مناطق شناسایی شده است . از اینرو جز ذخیره گاهها و بانک ژنتیک گیاهی و
جانوری و بهترین مرکز تحقیقاتی و آموزشی کشور محسوب میشوند . با توجه به
واقع شدن این مناطق در شمال و شمال شرق تهران و متاثر از آب و هوای خزری
لذا نقش عمده در تعدیل دمای تهران را دارد .
بارش برف و باران فراوان در بیشتر فصول سال موجب شده است تا منطقه از
چشمه سارها و آبشارها و رودخانه های فراوانی برخوردار باشد و آب سدهای لار
و لتیان را تامین نماید و در نتیجه آب تهران را همچنان تامین نماید.
شرایط آب و هوایی، نزدیکی به شهر تهران ، برخورداری از مناطق بسیار
زیبا منطقه را به جایگاه گردشگری و تفرجی تبدیل کرده است بطوریکه در طول
تعطیلات هفتگی جمعیت میلیونی گردشگر وارد حوضه آبریز می شوند.در بخش ورزش
اسکی و یخ نوردی دو پیست اسکی شمشک و دربندسر و همچنین صخره دره هملون را
که مکانهای بسیار مستعد برای ورزش دوستداران ورزش اسکی و یخ نوردی می باشند
را در خود جای داده است.
منطقه حفاظت شده ورجين:
محيط زيست يعني همه چيز و فضايي است كه همه موجودات هستي در تعامل و
متأثر از يكديگر براي رسيدن به يك هدف در آن نقش دارند انسان به عنوان
اشرف مخلوقات و با استفاده از دانش و خرد خود ميتواند نقش تأثيرگذاري بر
بستر حيات داشته باشد .
و اساس رشد و تكامل انساني منوط به بهره وري معقول از منابع طبيعي آب
–خاك –هوا –حيات وحش در حد توسعه پايدار مي باشد لذا در اين زمينه زيست
بومهاي طبيعي كاركرد حياتي مهمي را در خصوص برقراري تعادل هاي زيست محيطي
به عهده دارند كه وظيفه خود را نيز بخوبي انجام ميدهند و بمنظور حفظ و بهره
وري معقول و منطقي و پايدار از منابع طبيعي بخش هايي تحت عنوان مناطق
چهارگانه (پاركهاي ملي –اثرطبيعي ملي –پناهگاههاي حيات وحش –منطقه حفاظت
شده ) از سوي سازمان حفاظت محيط زيست انتخاب و تحت مديريت قرار گرفته است
اين مناطق نمونه هاي برجسته اي از طبيعت كل كشور بوده كه بصورت بكر و
كاملاً طبيعي و براي حفظ همبستگي و دائمي گونه هاي گياهي و جانوري و ساير
ارزشهاي استثنايي و متنوع از ميراث طبيعي و فرهنگي با اهداف حفاظت –تحقيقات
آموزش – توريست و تفرج-اجتماعي و اقتصادي اداره مي شوند .
منطقه حفاظت شده ورجين از جمله مناطق چهارگانه است كه در سال 1174 از
سوي حكومتهاي وقت به عنوان قسمتي از شكارگاه سلطنتي اداره و پس از پيروزي
انقلاب اسلامي در سال 1358 از سوي شوراي محترم انقلاب به سازمان محيط زيست
محول و پس از انجام مطالعات و تحقيقات لازم و رعايت مسائل اجتماعي و
اقتصادي در سال 1361 به وسعت 28000 هكتار ازسوي شوراي عالي محيط زيست به
عنوان منطقه حفاظت شده تصويب شد از اينرو با توجه به قدمت 200 ساله حفاظت ،
از قديميترين اثر طبيعي و بوم شناسي دنيا محسوب مي شود .
موقعيت جغرافيايي :
منطقه حفاظت شده ورجين در شمال شرق تهران و حوزه شهرستان شميرانات و
دو بخش لواسانات و رودبارقصران در 10 كيلومتري تهران واقع شده است و حدود
آن شمالاً از فشم در امتداد رودخانه جاجرود به طرف شمال شرقي و نهايتاً
منتهي به دره خشكه لار تا مزرعه كلاك از طرف شرق از مزرعه كلاك به طرف جنوب
تا قريه ناران –جنوباً از قريه ناران در امتداد رودخانه جاجرود تا قريه
زردبند و از طرف غرب از قريه زردبند تا پل كمرخاني و نهايتاً تا شهر فشم مي
باشد. استعدادهاي بالقوه طبيعي موجب شده است تا منطقه به عنوان يك ذخيرگاه
با ارزش –مركز تحقيقاتي آموزشي –محل جذب توريست و گردشگر-بانك ژنتيكي
گياهي و جانوري –تعديل هوا و تأمين آب شرب تهران نقش مؤثر را داشته باشد
.ضمناً با دو منطقه پارك ملي لار و حفاظت شده البرز مركزي همرز بوده و با
منطقه حفاظت شده جاجرود 8 كيلومتر فاصله دارد .
آب و هواي منطقه :
هواي منطقه با توجه به واقع شدن در ضلع جنوبي البرز و پارك ملي لار و
ارتفاع بالاي 3912 از سطح دريا و هم مرز بودن با مازندران متأثر از شرايط
آب و هواي خزري بوده لذا بارش باران بيشتر به صورت برف و دوره طولاني از
سال را سطح منطقه با پوشش برف هاي سنگين و دماي زير صفر مواجه مي باشد از
اينرو منطقه كاملاً ييلاقي است و اختلاف دما بين 25 درجه زير صفر و 35 درجه
بالاي صفر متغير مي باشد .
بارش برفهاي سنگين و دماي پائين موجبات فراواني آب بصورت جوشان در
سرچشمه ها – آبشارها و تشكيل جويبارها گرديده است كه از بهم پيوستن آنها در
ارتفاعات پائين و دره ها ، رودخانه هاي گرمابدر –امامه –كند-جاجرود تشكيل و
آب سدلتيان را مشروب مي نمايند . آب سد لتيان علاوه بر تأمين آب كشاورزي
ورامين به ميزان 30% آب شرب تهران را تأمين ميكند . حداكثر ميزان بارندگي
سالانه 869 ميليمتر ثبت شده است . چشمه هاي معروف و دائمي و رودهاي منطقه
كه تماماً در رودخانه جاجرود مي ريزند عبارتند از چال ناضران –اسماعيل
تاق-كرديون –بيدخشك-دربند-عالي در – تنگ تالار –رودخانه كند – گرمابدر
–امامه مي باشند .
كوههاي منطقه :
ورجين منطقه اي كاملاً كوهستاني و متراكم جزء رشته كوههاي البرز مركزي
و در نزديكي قله دماوند قرار گرفته است . بلندترين قله آن كوه سياه به
ارتفاع 3912 متر پائين ترين ارتفاع آن گلندوك 1700 متر بوده و مهمترين
كوههاي منطقه كلگون – مهرچال –انباج-لاره-آتشكده-سياه لت - مرق سر
-كاستونگ ورجين مي باشد .
پوشش گياهي :
با توجه به شرايط توپوگرافي و آب و هوايي منطقه از پوشش گياهي بسيار
متنوع و ييلاقي برخوردار بوده بطوريكه تا كنون حدود 600 گونه گياهي در
منطقه شناسايي شده و غالب پوشش گياهي منطقه گندميها و لگومها و گون تشكيل
مي دهند از گياهان منطقه مي توان گونه هاي درختي اورس –گردو-چنار-سماق
–شيرخشت-دغدغك-زال زالك وليك و بادام وحشي-زرشك و گونه هاي خوراكي و مورد
علاقه مردم گلپر –ريواس-قارچ-والك-سيرك-خاكشير-آويشن - پرسياوشان -كما-علف
بره –انواع لاله ها و شقايق و زنبق نام برد .
گونه هاي جانوري :
شرايط ويژه طبيعي منطقه ورجين باعث شده تا زيستگاه مناسبي براي انواع
پستانداران و پرندگان و خزندگان و حشرات باشد . حيات وحش منطقه مشتمل بر 31
گونه پستاندار –105 گونه پرنده –25 گونه خزنده و 6 گونه ماهي ميباشد غالب
پستانداران منطقه را گونه منحصر بفرد قوچ و ميش البرز مركزي تشكيل مي دهند
كه جمعيت آن در فصول مختلف به دليل مهاجرت و گدار بين 1950 تا 2300 رأس
متغير مي باشد و بنظر ميرسد تنها زيستگاه باقيمانده ييلاقي گونه قوچ و ميش
البرزي در دنيا و در حال حاضر ورجين باشد از جمله گونه هاي ديگر كل و بز
وحشي –خوك وحشي –خرس قهوه اي –تشي-پلنگ-گرگ-روباه-سياه
گوش-كفتار-گوركن-سمور-شغال-مي توان نام برد و پرندگاني از خانواده شاهين ها
–بازها و عقابها و دال و هما –ماكيانها –كبك دري و كبك معمولي ، يتهو و
بلدرچين و سبك بالان: سهره ها –بلبل –سنگ چشم وسسك و دارخزك و داركوب و چرخ
ريسك را مي توان نام برد . پرندگان مهاجر مرغابي كله سبز -چنگر
-خوتكا-حواصيل –اگرت-بوتيمار تشكيل مي دهند .خزندگان شامل افعي
البرزي–قفقازي-اگامها-لاسرتها و لاك پشت مي باشند .
جاذبه گردشگري :
ورجين به معني بلندي و تماشاگه راز مي باشد و در حوزه شهرستان
شميرانات دو بخش لواسانات و رودبارقصران كه اوشان فشم و ميگون را در بر
ميگيرد قرار دارد ، و به جهت برخورداري از آب و هوايي معتدل و چشم اندازهاي
طبيعي بسيار زيبا و چشمه سار و آبشار و رودخانه هاي فراوان و بدليل نزديكي
به شهر تهران از قديم الأيام مركز تفريحي و تفرجي مردم تهران –ري و ورامين
بوده است مشاهده جمعيت قوچ و ميش و كل و بز از فاصله نزديك و در گله هاي
بزرگ و در تمام فصول بويژه هنگام بارش برف در جوار شهر لواسان و مسير جاده
لشگرك الي فشم (اوشان) آبشارهاي و چشمه هاي عاليدر – تنگ تالار –امامه-
كرديون –اسماعيل تاق – چال ناظران – بيدخشكه و رودخانه هاي پرآب – قلل
خاتون بارگاه و كاستونك مشرف بر منطقه پارك ملي لار و چشم انداز قله زيباي
دماوند و سد لتيان از جمله جاذبه هاي طبيعي منطقه محسوب مي شوند بطوريكه در
طول فصول بهار و تابستان و بر اساس آمار بدست آمده سال 1384 هر هفته بيش
از 300 الي 400 هزار نفر از شهر تهران وارد شهرها و روستاها و حاشيه منطقه
مي شوند بعلاوه تعداد متخصصين ، فيلمبرداران ، عكاسان ، دانشجويان و
كوهنوردان و علاقمندان به طبيعت كه با مجوز و به همراه راهنما و مفسر وارد
منطقه مي گردند بالا است . طرح جامع تجهيز و بهره وري معقول با همكاري
سازمان حفاظت محيط زيست و مهندسين مشاور يكم در اين منطقه در سال 1381
مطالعه شده تا پس از زون بندي و تجهيز بخش توسعه آن مورد بهره وري علمي و
منطقي گردشگران قرار گردد . اميد است پس از تهيه طرح تفصيلي و تجهيز مورد
بهره وري قرار گيرد .
راههاي دسترسي:
جاده آسفالته تهران از طريق اتوبان شهيد بابايي به گردنه قوچك الي لشگرك 7كيلومتر .
جاده آسفالته تهران از طريق اتوبان شهيد بابايي به جاده تلو به لشگرك 12كيلومتر
جاده آسفالته و خاكي جاجرود از طريق جاده سد لتيان و جنگل به لواسان 30 كيلومتر ( در فصل زمستان تردد بسختي صورت ميگيرد).
جاده آسفالته كوهستاني از جاده كندوان وارنگه رود و به ديزين و شمشك
الي میدان لشگرک 62كيلومتر( فصل زمستان بعلت سقوط بهمن قابل استفاده نمي
باشد).
مشكلات منطقه :
رشد بي رويه شهر و افزايش جمعيت تهران و بدنبال آن بالارفتن قيمت
اراضي منطقه و تغيير ساختاري روستايي به شهري و ويلاسازي و ساخت و سازهاي
چندين طبقه در روستاها و شهرهاي داخل و حاشيه منطقه از جمله مشكلات عديده و
خطرناك براي منطقه و حيات وحش محسوب ميشوند لذا منطقه حفاظت شده ورجين به
شكل يك جزيره درآمده و مسير گدار و مهاجرت حيات وحش از ييلاق به قشلاق
محدود و مسدود شده است به همين دليل محيط زيست استان بناچار در فصول زمستان
و بارش برف سنگين و سرما از تغذيه دستي براي حيات وحش استفاده مي نمايد .
هشدارهاي زيست محيطي :
ورود به اين مناطق به جهت جلوگيري از ناهماهنگي و حفظ تعادل و آرامش
منطقه و استفاده بهينه منوط به كسب مجوز قبلي از محيط زيست مي باشد .
ريختن زباله مصرفي –آلوده نمودن آب –بهم زدن آرامش حيات وحش – چيدن سبزي و از بين بردن هر گونه رستني ممنوع مي باشد.
شكار و صيد غيرمجاز و بدون پروانه در منطقه ممنوع مي باشد.
هر گونه فيلمبرداري و عكسبرداري از منطقه منوط به كسب مجوز و هماهنگي قبلی ميباشد.
و بطور کلی هر عملی که موجبات تخریب محیط زیست را فراهم نماید ممنوع می باشد.
منطقه حفاظت شده البرز جنوبی واقع در حوزه شهرستان شمیرانات :
حدود 28856 هکتار از منطقه حفاظت شده البرز جنوبی در حوزه محیط زیست
شهرستان شمیرانات واقع گردیده است.متاسفانه منطقه موصوف بدلیل نداشتن چارت
سازمانی و ردیف پستی و علیرغم پیگیریهای متعدد این واحد مبنی بر تصویب چارت
و تشکیلات سازمانی برای منطقه موصوف تاکنون هیچ گونه اقدامی صورت نگرفته
است و منطقه کماکان با فقدان محیط بان و ساختمان محیط بانی مواجه و به همین
دلیل آسیب جدی و جبران ناپذیری از سوی عوامل زمینخوار و مدیریتهای شهری و
بخشی به منطقه وارد گردیده است.هرچند این واحد با استفاده از اندک پرسنل
موجود در منطقه حفاظت شده ورجین که هم مرز با منطقه البرز جنوبی می باشد
منطقه را بصورت موردی و سیار تحت کنترل و مدیریت دارد اما کافی نبوده و
مشلات روز به روز افزون تر خواهد شد.
شایان ذکر است که تعداد محیط بان در منطقه حفاظت شده ورجین کمتر از یک
چهارم ردیف مصوب سازمانی می باشد. در چنین شرایطی ملاحظه بفرمایید که وقتی
از این تعداد اندک در حفاظت از منطقه دیگری استفاده گردد در نهایت نتیجه
کار موجبات آسیب رسانی به هر دو منطقه خواهد بود.در بخش مشکلات و پیشنهادات
به تفصیل توضیح داده و به مطالبات و خواسته های این واحد اشاره شده است.
انشاء ا... مسئولین و دست اندر کاران با اهتمام هر چه بیشتر تدبیری نو در
جهت تصویب تشکیلات برای 16 هزار هکتار از منطقه حفاظت شده البرز جنوبی را
معمول دارند.
قابلیتهای منطقه :
1. این
مناطق در مرز مازندران و جنوب قله دماوند واقع شده اند از این رو آب و هوای
منطقه متاثر از اب و هوای خزری است لذا تاثیر مستقیم بر دما و پایش هوای
تهران را داشته و نقش ریه های تهران را ایفا میکنند.
2. بیش
از 250 چشمه و دهها رودخانه در این مناطق توسط محیط زیست حفاظت و پاکسازی
میشوند که آب جاری از آنها چهار سد بزرگ لار ، لتیان ، ماملو ، کرج را
تامین میکنند.لذا درتامین آب شرب تهران نقش دارد .بعلاوه مناطق از سال 1174
حفاظت میشوند و بیش از 200 سال سابقه مدیریت داشته و جزء قدیمیترین اثر
تاریخ طبیعی کشور و حتی دنیا محسوب میشود.
3. در
مطالعه طرح جامع تجهیز و بهره وری معقول از این مناطق تاکنون بیش از 700
گونه گیاهی ، 31 گونه پستاندار ،115 گونه پرنده ، 28 گونه خزنده و7گونه
آبزی در این مناطق شناسایی شده اند لذا جزئ بانک ژنتیکی گیاهی و جانوری و
ذخیره گاه طبیعی کشور شناخته شده اند.
4. تعداد
گردشگران وارد بر این مناطق که عمدتا شهروندان تهرانی می با شند بالغ بر
میلیونها نفر بوده که در صورت تصویب اعتبارات طرحهای مطالعه شده جامع و
تفصیلی که تمام عرصه های منطقه زون بندی و تعریف شده است میتواند در جهت
سرویس دهی و ساماندهی گردشگر در منطقه از طریق ایجاد اماکن و زمینه های
تفرجی در فضایی کاملا طبیعی و بکر بدون آسیب رسانی به طبیعت همچنان تاثیرات
مثبت برای گردشگر داشته باشد و از طرفی محیط حوزه آبریز از آلودگی مصون
بماند.
5. حفظ
و حراست از گونه های اندمیک و منحصر به فرد منطقه در سطح دنیا از شهرت و
عزت بسیار بالایی برخوردار بوده است و وجود گونه قوچ و میش البرزی در کنار
شهرهای لواسان و رودبار قصران موجب حیرت توریستهای خارجی بویژه کارشناسان
بین الملی که یکی از فاکتورهای مهم معرفی شهر لواسان به عنوان شهر ایمن
سالم دنیا وجود گله های حیات وحش در کنار شهر که دلیل بر بالا بودن فرهنگ
زیست محیطی مردم تلقیشده بوده است.
6. حضور
محققین ، دانشجویان ، دانش آموزان و علاقه مندان به طبیعت بکر و دست
نخورده در جوار تهران و محدوده شهرستان شمیرانات منطقه را به جایگاه علمی
تحقیقاتی و دانشگاهی تبدیل نموده است.
اطلاعات برگرفته از سایت "اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران" می باشد
|